Cổ tức
“cổ tức bằng tiền có được tính vào lợi tức đầu tư của nhà đâu tư hay không?” Giả sử bạn mua cổ phiếu giá 11K, và nhận cổ tức 10% ~1K bằng tiền vào tài khoản. 6 tháng sau, bạn vẫn giữ cổ phiếu. Lúc này giá gốc mua là 10K, thị giá là 8K. Câu hỏi: Bạn có tính 1K nhận cổ tức bằng tiền vào lãi/lỗ, trong trường hợp này là để giảm bớt lỗ, hay không?
Tôi hỏi câu này vì một loạt bài về cổ tức gần đây trên VWA đều đưa ra nhận thức sai về cổ tức. Hàng trăm năm nay, từ thị trường phát triển, người ta đã đúc kết rằng “Lợi tức của nhà đầu tư đến từ 2 nguồn:
- Thay đổi (tăng/giảm) giá cổ phiếu (Capital Gain)
- Cổ tức bằng tiền (Cash dividend). Ấy mà bây giờ trên VWA lại phủ nhận điều này vì lý do “thị giá điều chỉnh tại ngày giao dịch không hưởng quyền”. Thị trường như Mỹ, EU, Nhật, Hongkong thì vẫn điều chỉnh thị giá khi công bố cổ tức đấy thôi. Cứ thử tưởng tượng trong downtrend, một nhà đầu tư đu đỉnh quanh mốc Index 1.530 cho đến bây giờ, thì chả vơ vội mấy đồng cổ tức tiền mặt để làm phao về chứng minh với vợ rằng anh không lỗ nhiều như thế đâu.
Bản chất 2 nguồn mang lại tỷ suất sinh lời trong dài hạn cho nhà đầu tư là Capital Gain (tăng giá) và Dividend (cổ tức nhận được trong thời gian năm giữ). Do đó sẽ được tính vào tỷ suất sinh lời trong thời gian nắm giữ cho nhà đầu tư ạ (holding period return) Nếu theo nghiên cứu của các giáo sư nổi tiếng thế giới trong quá khứ như lý thuyết MM, thì có hai góc nhìn về cổ tức.
- Cổ tức có thể gia tăng giá trị của doanh nghiệp, vì giảm đi agency cost, đặc biệt ở VN với agency cost rất cao khi minh bạch thông tin là không quá rõ ràng, do đó việc chia cổ tức sẽ tăng giá trị doanh nghiệp và tốt hơn cho cổ đông.
- Bên cạnh đó nếu đứng góc nhìn về thuế thì không tốt, do khi nhận cổ tức ở VN bị charge 5% thuế Kết hợp 2 ý trên thì e nghĩ ở VN agency cost cao, do đó khi trả cổ tức sẽ tốt hơn cho giá trị DN ạ.
Riêng vấn đề thuế thì bạn cần nghiên cứu kỹ hơn. Có 2 loại thuế (1) Thuế cổ tức, (2) Thuế chênh lệch giá (Capital gain). Về thuế lợi tức thì Nhà nước sẽ lấy 1/4 lợi nhuận (25%). Trong đó DN nộp 20%. Nếu giữ lại LN để đầu tư thì được miễn phần thuế tính trên lợi tức rút ra (cổ tức). Nếu hiện thực hoá lợi nhuận thì cổ đông phải nộp phần chênh còn lại là 5%, nếu là nhà đầu tư cá nhân. Nếu là nhà đầu tư doanh nghiệp thì được miễn thuế do tránh đánh thuế lợi tức DN trùng 2 lần. Cái gì cũng có nguyên tắc, thuế cũng có nguyên tắc và thông lệ chung trên toàn cầu.