The Map is Not the Territory
Key takeaways
- Một tấm bản đồ không phải lãnh thổ thực tế. Nó đã được đơn giản hóa, mô hình hóa, trừu tượng hóa, và có thể bị bias bởi diễn giải của người tạo ra nó. ⇒ Limits
- Xung quanh chúng ta ngập tràn các “map” như vậy. Lịch sử, kiến thức, quan niệm, thông tin về người A, người B, … được truyền đạt tới chúng ta thông qua người khác hoặc các thiết bị thông tin.
- Hiểu được điều đó:
- Thế giới luôn thay đổi ⇒ Hãy engage với thế giới, đừng chỉ tiếp xúc với nó qua “tưởng tượng”. Update kiến thức với feedback loops.
- Nếu phải chọn, hãy chọn người vẽ map thông thái =))
The map is not the territory
Map không giống như lãnh thổ thực tế. Một tấm bản đồ chỉ là “nhận thức”, mô hình hóa, chứ không phải là thực tế.
Để giải quyết các vấn đề trong cuộc sống, chúng ta thường trừu tượng hóa, đơn giản hóa chúng. Đó là cách con người giao tiếp và truyền đạt thông tin.
Notes
Maps are reductions of what they represent. A map can also be a snapshot of a point in time, representing something that no longer exists.
Tuy nhiên, chúng ta phải hiểu rằng, việc “giản lược” này sẽ khiến cho thông tin chúng ta nhận được không đúng như nguyên bản, đồng thời bị ảnh hưởng bởi bias của người truyền đạt. Việc này có thể dẫn tới việc hiểu thiếu, hoặc nghiêm trọng hơn là hiểu sai bản chất vấn đề.
- Map có thể bị sai mà chúng ta không nhận ra nó. - incorrect
- Map đã được giảm bớt thông tin so với thực tế, và điều này có thể làm mất một số thông tin quan trọng. - reduction
- Map cần được diễn giải - quá trình này có thể dẫn tới 1 số lỗi (hoặc cần phải có 1 maps of maps để diễn giải ý) - interpretation
Notes
Relying solely on maps can lead you to the wrong conclusion. You need to touch the territory.
Nguy hiểm hơn, nếu chúng ta quên đi điều này, và base vào map để xây dựng lên các rules khác (bỏ qua việc thế giới thay đổi liên tục), hoặc luôn cảm thấy mình có câu trả lời cho mọi thứ (ignore feedback loops)
Vài trăm năm trước, lý thuyết của Newton là nền móng cho ngành Vật lý (wide-ranging map). Nhưng tới năm 1905, Thuyết tương đối rộng của Albert Einstein đã thay đổi hoàn toàn nhận thức của chúng ta về vật lý và vũ trụ. Ông đã tạo ra 1 “map” mới.
Notes
The world is dynamic. If reality has changed, the map must change.
Summary
The map is not the territory is a reminder that our mental models of the world are not the same as the world itself. It’s a caution against confusing our abstractions and representations with the complex, ever-shifting reality they aim to describe.
Mistaking the maps for the territory is dangerous. Consider the person who has a great résumé and checks all the boxes on paper but can’t do the actual job. Updating our maps is a difficult process of reconciling what we want to be true with what is true.
In many areas of life, we are offered maps by other people. We are reliant on the maps provided by experts, pundits, and teachers. In these cases, the best we can do is to choose our mapmakers wisely, to seek out those who are rigorous, transparent, and open to revision.
Ultimately, the map/territory distinction is an invitation to engage with the world as it is, not just as we imagine it to be. And remember, when you don’t make the map yourself, choose your cartographer wisely.
Examples
- Khi ta cầm 1 tấm bản đồ trên tay, ta có thể tìm đường, di chuyển dễ dàng hơn. Nhưng đây không phải là thực tại. Chúng ta không bước đi trên đó, không có những trải nghiệm tại thời điểm đó. Đường phố đông đúc, ngã tư kẹt cứng người, gió thổi, map có thể outdate, … Luôn luôn có những thứ không map với thực tế.
- Chúng ta đọc sách lịch sử, thấy trận chiến này trận chiến kia, người này thế này người kia thế kia. Nhưng điều đó chưa chắc đã là sự thật. Chúng ta không trải nghiệm trong chính thời đại đó, rơi vào đúng hoàn cảnh đó, … ⇒ Sẽ không thể khẳng định chắc chắn bất cứ thứ gì =))
- Khi xem CV của một người, chúng ta thấy người này profile rất khủng, nhưng khi làm việc thực tế lại rất tệ.
- Các room tư vấn chứng khoán, đều quảng cáo chuyên gia này chuyên gia nọ, nhưng đầu tư thì toàn thua lỗ =))
- Quảng cáo trên mạng về dược phẩm, thực phẩm chức năng, … rất tốt, nhưng lại là hàng giả, kém chất lượng.
- Câu chuyện ở Amazon, khi Jeff Bezos xem báo cáo, vẽ chart thống kê, dữ liệu đều rất đẹp. Tuy nhiên, ông nghe được rằng KH phàn nàn vì phải đợi quá lâu khi yêu cầu support. Ông đã thử gọi điện tới 1-800 số customer service, nhưng phải đợi hơn 10 phút mới có người nghe máy.
- Chúng ta nghe bạn A kể về người X thế này, người Y thế kia. Nhưng chúng ta không hề chứng kiến điều đó, và câu chuyện được “kể lại” có thể đã bị ảnh hưởng bởi định kiến/ thế giới quan/ góc nhìn của người kể.
- Khi học về Phân tích kỹ thuật trong đầu tư, ta thấy mô hình A, mẫu hình B, .. nhìn rất đơn giản và hiệu quả. Nhưng khi áp dụng vào thực tế thì lại hoàn toàn khác =))
Links
- Trong cuốn: Fooled by Randomness, tác giả cũng lưu ý về việc chúng ta đọc những thứ “dễ hiểu” không có nghĩa là “đúng đắn”. Việc “giản lược” thông tin về dạng đại chúng hiểu được, có thể sẽ gây hiểu sai về thông tin đó.
- Chứng Ngộ