Phát hiện Gian lận

WHY - Tại sao Các công ty Gian lận?

Thao túng giá cổ phiếu
Áp lức từ bên ngoài phải đạt lợi nhuận kì vọng
Áp lực từ bên trong
Tăng thù lao trả cho giám đốc
Giám đốc sợ sẽ ảnh hưởng tới sự nghiệp nếu báo cáo không tốt
Tránh vị phạm các điều khoản cho vay
Áp lực tạo doanh thu ổn định
Giám đốc tin rằng sự phù phép đó khó bị phát hiện
GĐ quá tự tin hoặc quá lạc quan
Giảm sự kì vọng về lợi nhuận tương lai
Gây ảnh hưởng cho các bên liên quan khác như nhà cung cấp, Khách hàng, nhân viên, …
Họ nghĩ công ty nào cũng phù phép lợi nhuận …

Sự kiện ảnh hưởng đến tính ổn định và lợi nhuận từ các điều kiện kinh tế, ngành, và vận hành nội bộ
Có các giao dịch hoặc mối quan hệ rất phức tạp với bên thứ ba, nhất là bên liên quan không kiểm toán
Thiếu giám sát hiệu quả đối với ban điều hành
Cấu trúc quản trị khác thường và phức tạp
Kiểm soát nội bộ yếu kém, đặc biệt có những khiếm khuyết hoặc điểm yếu quan trọng
Lợi nhuận gộp tăng bất thường/ Tăng trưởng quá nhanh, đặc biệt so với trung bình ngành
Dòng tiền hoạt động kinh doanh âm bất thường, kết hợp với lợi nhuận kế toán cao và tổng dòng tiền dương.
Có giao dịch trọng yếu, bất thường hoặc rất phức tạp vào thời điểm cuối năm
Khối lượng bán hàng lớn cho đối tượng không rõ ràng.
Một bộ phận thuộc công ty có mức tăng trưởng doanh thu bất thường

Dấu hiệu gian lận doanh thu

Ghi nhận sớm các khoản doanh thu phát sinh sau ngày kết thúc năm tài chính • Đưa vào kênh phân phối (channel stuffing) • Bán hàng và trả lại
Ghi nhận doanh thu ảo • Tài sản tăng bất thường • Khách hàng không có đầy đủ thông tin liên hệ như địa chỉ, số điện thoại,… • Các số liệu tài chính thay đổi bất thường (doanh thu – phải thu)

Giấu nợ vay

Dấu hiệu gian lận trong trình bày BCTC

Thuyết minh sự kiện không rõ ràng để người đọc đánh giá được bản chất sự kiện
Bỏ sót các thuyết minh quan trọng về các cam kết tài chính, các khoản nợ tiềm tàng

Định giá tài sản không hợp lý

Thiếu thông tin chi tiết về định giá tài sản như phương pháp, số liệu đầu vào, rủi ro có liên quan,…

Dấu hiệu gian lận về biển thủ tài sản

Mất tiền
- Số dư tiền gửi ngân hàng giảm mạnh và bất thường
- Đối chiếu ngân hàng bị lệch bất thường
- Nhân viên quản lý tài chính, kế toán có sự thay đổi lớn về hình thức, cách chi tiêu, mua sắm đồ dùng,…

Ngành kinh doanh chính?
Ai sở hữu
Chính sách kế toán quan trọng?
Accrual Testing
1. Nếu họ khai khống Doanh Thu, tiền nộp thuế rất ít?
2. Chi phí bán hàng: Chỉ tiêu đo lường DN hoạt động thật hay không ở mục này. Thể hiện là DN có hđ, lao đi bán hàng. Còn nếu chỉ xuất hóa đơn/ nhận số thì đâu cần.

M-Score và F-Score

VJC - Sales and Buy Back Sale and Lease Back

Chỉ cho thấy những chỉ tiêu mà ta k ngờ tới
Tăng tính khách quan. Giảm bớt sự thiên lệch. Do chúng ta là con người, nên có công ty yêu, ghét, có lúc khỏe lúc yếu nên phân tích đôi khi thiên lệch. ⇒ Mô hình M-Score theo kiểu định lượng này sẽ đưa ra gợi ý cho ta thấy nên test vào chỗ nào.