Thuyết minh gián tiếp

What

Là thuyết minh không liên quan trực tiếp đến từng khoản mục, con số trình bày trên BCTC chính.
Thuyết minh gián tiếp cung cấp thông tin chi tiết để người đọc hiểu và đánh giá được tình trạng tài chính và kết quả kinh doanh của DN.

Nợ tiềm tàng (Contingent liabilities) là một loại nợ có thể xảy ra tùy thuộc vào kết quả của một sự kiện không chắc chắn trong tương lai. (Tức là nếu sự kiện này xảy ra, công ty sẽ dính 1 khoản nợ trong tương lai)
Nợ tiềm tàng được ghi vào BCTC nếu khả năng xảy ra cao, số tiền có thể được ước tính 1 cách hợp lý.
Ví dụ: Vinfast là công ty con của Vin, do dừng phát triển xe xăng → phải bồi thường do dừng hợp đồng với các nhà cung cấp phục vụ cho dự án xe xăng. Hiện tại do chưa đàm phán với các bên liên quan nên chưa ra con số cụ thể để ghi vào BCTC, nhưng tương lai sẽ có.

Các cam kết (Commitment): Là các cam kết của công ty sẽ phải chi trong tương lai.
Mục này sẽ giúp đánh giá về dòng tiền trong tương lai của DN. Ngoài ra cũng cần lưu ý xem có nghĩa vụ đằng sau tiềm ẩn nào không? Liệu DN đã ghi hết các khoản 61 Nợ phải trả ở trong BCTC hay chưa.
Theo chuẩn BCTC VN hiện tại (8/2023), thì các khoản cam kết chi tiêu này đang chưa được ghi nhận vào mục 61 Nợ phải trả, mà nó đang được ghi vào phần Thuyết minh để làm rõ hơn, cung cấp thêm thông tin về các khoản nợ trong tương lai. Tuy nhiên, theo chuẩn BCTC quốc tế (IFRS16), các khoản cam kết tiền thuê trên 1 năm sẽ được ghi nhận như 1 khoản nợ vay, và tương ứng với nó sẽ là 1 khoản Tài sản.

Bên liên quan (Related parties): Các bên được coi là bên liên quan nếu một bên có khả năng, trực tiếp hoặc gián tiếp kiểm soát bên kia, hoặc gây ảnh hưởng đáng kể tới bên kia trong việc ra các quyết định tài chính và hoạt động.
Trình bày:
- Bản chất Bên liên quan
- Giao dịch với bên liên quan
- Số dư với bên liên quan

Khi xem mục này, ta cần xem Khả năng thu hồi các khoản vay như thế nào?

Khi xem các Thuyết minh về giao dịch với bên liên quan, ta cần chú ý vào:
- Giá của giao dịch với bên liên quan như thế nào?
  - Trong BCTC 2021 của HAG, họ cho CTCP Lê Me vay dài hạn, nhưng lãi suất chỉ có 4,8%/năm???
- Khả năng thu hồi nợ ra sao?
  - HAG cho CTCP Lê Me vay, hàng nằm đều tính Lãi cho vay vào mục Thu nhập tài chính trong kỳ. Nhưng vẫn chưa thu được tiền (Do khoản lãi cho vay này vẫn đang nằm ở mục Phải thu ngắn hạn)
VJC - BCTC 2021 có ghi trong thuyết minh cam kết thuê tài sản, họ thuê ngoài, không được hủy ngang 1 số tiền rất lớn trong 5 năm.
- Bản chất nó phải ghi nhận là 1 khoản vay, nhưng do DN VN lại làm k theo chuẩn quốc tế, để nó vào khoản ghi nợ ngoại bản ⇒ Không thể hiện trong báo cáo KQKD.